Prema podacima Instituta za javno zdravlje, godišnje od raka dojke oboli oko 450 žena, dok se u zvaničnim izvještajima navodi da digitalne mamografe imaju KCCG i odskoro Dom zdravlja u Podgorici.
Iako je broj žena koje obolijevaju i umiru od raka dojke u Crnoj Gori u porastu proteklih godina, većina zdravstvenih ustanov, oktobar – mjesec borbe protiv opake bolesti – dočekuje bez digitalne mamografe koji bi omogućili preventivne preglede (skrinige) u većem broju gradova. Prema podacima Instituta za javno zdravlje godišnje od raka dojke oboli oko 450 žena, a umre 80. U Izvještaju o realizaciji programa za kontrolu i prevenciju nezarazanih bolesti i izvještaju o reviziji Državne revizorske institucije, konstatovano je da digitalni mamograf postoji samo u Kliničkom centru Crne Gore (KCCG) a odskoro je nabavljen i u Domu zdravlja Podgorica, zbog čega preventivni pregledi mogu biti organizovani za dio žena uzrasta od 50 do 69 godina.
“U razgovoru sa ovlašćenim osobama u Institutu za javno zdravlje pojašnjeno je da se od prvobitnog koncepta sprovođenja skrininga raka dojke na teritoriji cijele Crne Gore odustalo nakon detaljne analize stanja tehničke opreme, odnosno svih analognih mamografskih aparata instaliranih po zdravstvenim ustanovama. Kako stanje raspoložive opreme i kvalitet snimaka na istim nije bio zadovoljavajući odlučeno je da se mamografska snimanja obave na digitalnom mamografu, koji je instaliran u prostorijama stare Klinike za onkologiju Kliničkog centra Crne Gore. Iz tog razloga je odlučeno da se u Program skrininga uključe žene ciljne populacije iz Podgorice i još tri opštine koje su najbliže Podgorici, tj. Danilovgrada, Cetinja i Kolašina, koje su organizovanim prevozom dovožene u Klinički centar Crne Gore, gdje je obavljano snimanje na digitalnom mamografu”, navodi se u izještaju DRI.
Pitanje je da li je trebalo počinjati skrining program
Zdravstveni sistem Crne Gore nije obezbijedio osnovne preduslove za uspješno sprovođenje Nacionalnog programa za rano otkrivanje raka dojke.
“Postavlja se pitanje da li je uopšte trebalo počinjati sprovođenje programa, iako je bilo jasno da sa raspoloživim resursima nije moguće realizovati program na način da značajno doprinose poboljšanju zdravlja populacije. U periodu od pet i po godina (od donošenja Nacionalnog programa za rano otkrivanje raka dojke pa do početka njegovog sprovođenja) nije obezbijeđena potrebna oprema i kadrovi, nije uspostavljen registar skrininga, nijesu donijete potrebne procedure kojima se jasno definišu obaveze i odgovornosti svih učesnika u programu i nije uspostavljen odgovarajući sistem prikupljanja i upravljanja podacima”, navode iz DRI.
Prema podaicima Instituta nije izrađen ni registar za skrining raka dojke, koji je predviđen Nacionalnim programom za kontrolu raka i Nacionalnim programom za rano otkrivanje raka dojke.
“Registar za skrining je neophodan kako bi omogućio adekvatno praćenje ispitanica; Skriningom za rano otkrivanje raka dojke nije obuhvaćena ciljna grupa žena od 40 do 69 godina, kako je definisano Nacionalnim programom za rano otkrivanje raka dojke, već grupa žena od 50 do 69 godina na osnovu izvještaja iz Instituta za javno zdravlje Crne Gore; Nacionalno istraživanje o stanju zdravlja stanovništva Crne Gore nije sprovedeno (informacija Ministarstva zdravlja). Ovo istraživanje je bilo predviđeno da se sprovodi svakih pet godina Strategijom za prevenciju i kontrolu hroničnih nezaraznih bolesti kao i Akcionim planom za sprovođenje Programa za prevenciju nezaraznih bolesti u Crnoj Gori za period 2019–2020. godina. Nije bilo formirano Koordinaciono tijelo za organizaciju, stručno praćenje i kontrolu kvaliteta programa mamografskog skrininga kao ni Nacionalna kancelarija za kontrolu i prevenciju nezaraznih bolesti pri Ministarstvu zdravlja (informacija Ministrastva zdravlja)”, navodi se izvještaju.
