Viši sud u Podgorici vratio je na dopunu optužnicu protiv 19 osoba koje se terete za šverc droge. U pitanju je optužnica koja se zasniva na dokazima prikupljenim preko Anom aplikacije.
To je drugi optužni akt koji je zasnovan na transkriptima sa Anoma, a i prethodni je vraćen SDT-u kako bi se utvrdilo da li su dokazi prikupljeni u skladu sa zakonskim propisima.
U ovom slučaju optuženi su Dragan Jeknić, Zlatibor Vrhovac, Benjamin Ljačević, Đorđije Gojačanin, Srđan i Nora Zvicer, Eldin Tuzović, Nikola Crnković, Aleksandra Rašović, Almin Rastoder, Ferid Ciriković, Mladen Šutović, Aleksandar Brajković, Nikola Vojinović, Veselin Jaćimović, Dragan Kojović, Marko Gutić, Vladan Zeković i Damir Peričić, piše „Dan“.
Sud zahtijeva da se optužnica dopuni tako što će SDT zamolbenim putem zatražiti od nadležnih pravosudnih organa SAD da pruže pravnu pomoć u vidu dostavljanja kompletne dokumentacije o preduzetim procesnim radnjama od strane zamoljene države, shodno zakonodavstvu SAD, kao i akte, odluke, naredbe treće zemlje na osnovu kojih su prikupljeni podaci i informacije sa aplikacije Anom.
Tokom istrage, SDT je dobilo odgovor od Ministarstva pravde SAD da je dokaze dostavio FBI i da je tehnika rada na platformi Anom po zakonima SAD. Takođe, navedeno je da je „treća zemlja koja je host“, odnosno koja je prikupila i FBI dostavila dokaze, u Evropskoj uniji preko svojih pravosudnih organa pribavila sudski nalog za kopiranje poruka koje su bile na serveru.
Sudije Višeg suda, ipak, zapažaju da je postupajući po ovoj zamolnici Ministarstvo pravde SAD dostavilo USB, na kojem se nalazi sadržaj sa aplikacije Anom, ali bez dostavljanja dokaza o izvršenju „konkretnih i pouzdanih prethodnih radnji“, izvršenih od, kako je oni nazivaju, „treće zemlje koja je host za server Anom u Evropskoj uniji“, a na osnovu kojih su prikupljeni podaci i informacije koji su poslati Specijalnom državnom tužilaštvu Crne Gore. Naime, nije naveden postupak u okviru koga su prikupljeni dostavljeni podaci i informacije, kao ni akti, prevashodno naredba nadležnog pravosudnog organa „treće zemlje“ koja je i dostavila poruke Federalnom istražnom birou, kako bi se na vjerodostojan način moglo provjeriti kako i po čijem nalogu je FBI došao do podataka koji su predstavljeni u predmetnoj optužnici.
“Iz ovakve sadržine odgovora zamolnice nadležnih pravosudnih organa SAD proizilazi da je kod aplikacije Anom nepoznat identitet treće zemlje, dok ostaje nejasno i to da li postoji sudski nalog te treće zemlje”, navedeno je u odluci Višeg suda, gdje se pozivaju na presudu njemačkog suda kojom je takođe tražen zakonski osnov za pribavljanje dokaza, odnosno podaci o „trećoj zemlji“.
Napominju da je, shodno zakonskim propisima, tužilac bio u obavezi da pribavi svu dokumentaciju od strane zamoljene države kako bi se stvorila jasnija slika o valjanosti dokaza, prevashodno da li je njihovo pribavljanje prošlo kroz određenu proceduru, shodno zakonodavstvu treće zemlje koja je host za server Anom u Evropskoj uniji, a koje uređuje krivični postupak.
“Stoji činjenica da savremeni oblici kriminala postavljaju pred organe krivičnog gonjenja složene zadatke koji ne mogu biti uspješno izvršeni bez korišćenja savremenih tehničkih sredstava. To znači da korišćenje tih savremenih tehničkih sredstava mora biti pod zakonom strogo utvrđenim uslovima, da ne bi, u suprotnom, ti metodi prikupljanja dokaza za krivični postupak, sami po sebi, doveli u pitanje pravo građana na poštovanje privatnosti, s obzirom na to da posledica nezakonitog sakupljanja materijala nastalog primjenom tajnog nadzora komunikacija predstavlja neopravdano odstupanje od prava na poštovanje privatnog života, a kako to, između ostalog, i proklamuje čl. 8 Evropske konvencije o ljudskim pravima i slobodama”, napominju iz Višeg suda.
Sud ukazuje i na odluku Višeg regionalnog suda u Minhenu od 19. oktobra 2023. godine u kojoj, između ostalog, krivično vijeće navodi da je kod Anoma nepoznat identitet treće zemlje (za razliku od Enkročata, gdje se zna da je to Francuska), da nema sudskih naloga iz nepoznate treće zemlje, te da, uprkos odgovarajućim istražnim naporima krivičnog vijeća, oni nisu predstavljeni. U istoj odluci se navodi i da iz zvaničnih izjava podnijetih u postupku 1Kls401 Js 22809/23 od strane dva službenika javnog tužilaštva u Frankfurtu na Majni od 6.4.2022. godine i 13.4.2023. godine proizilazi da je FBI razvio platformu Anom i upravljao njom, te da javno tužilaštvo u Frankfurtu ne zna za treću zemlju za koju se navodi da je članica EU, kao ni za naredbe za koje FBI tvrdi da su izdate.
