Rezultati istraživanja UNICEF-a sugerišu da više od 80 odsto djece u Crnoj Gori doživljava uskraćenost u barem jednom domenu života, bez obzira na starosnu dob, a njihov broj među djecom iz romskih i egipatskih naselja iznosi 96 odsto, konstatovano je u Nacrtu strategije ranog razvoja djeteta, o kojoj je nedavno završena javna rasprava. Podaci iz tog dokumenta pokazuju da je za djecu uzrasta do 23 mjeseca najveća pojedinačna uskraćenost u ishrani, nakon čega slijedi rani razvoj djeteta, dok je za djecu stariju od dvije godine najzastupljenije uskraćivanje zaštite (izloženost nasilnom disciplinovanju ili zanemarivanju).
“Oko 44 odsto djece svih starosnih grupa živi u domaćinstvima koja prijavljuju višestruke stambene probleme ili preveliki broj lica u istom domaćinstvu. Utvrđeno je da djeca iz romske i egipćanske zajednice doživljavaju izuzetno visok nivo uskraćenosti u većini dimenzija, posebno u pogledu stambenih uslova i uslova za život. Djeca u ruralnim područjima imaju veću vjerovatnoću da će doživjeti uskraćenost u obrazovanju, vodi i sanitarnim uslovima i pristupu informacijama, dok je veća vjerovatnoća da će siromašna djeca u urbanim sredinama doživjeti uskraćenost u zdravlju (između ostalog i zbog manjeg obuhvata obaveznim vakcinacijama) i zaštiti djece”, navodi se u strategiji.
Preklapanje uskraćenosti doživljavaju djeca u ranom uzrastu.
“I to u sledećem obimu: 23 odsto opšte populacije djece i 65 odsto romske djece uzrasta 0–23 mjeseca doživljavaju uskraćenost u tri dimenzije: ishrana, rani razvoj djeteta i stanovanje; 11 odsto opšte dječije populacije i 53 odsto romske djece uzrasta 0–59 mjeseci doživljava uskraćenost u tri dimenzije dječije zaštite, stanovanja i zdravlja. Trebalo bi preduzeti ciljane mjere kako bi se riješila uska grla kao što je nepostojanje nacionalne strategije za smanjenje siromaštva koja ima za cilj razbijanje začaranog kruga u kojem monetarno siromaštvo predstavlja osnovni faktor koji doprinosi drugim vrstama uskraćenosti. Međusektorsko programiranje poboljšalo bi kombinaciju novčanih transfera sa osnaživanjem usluga u zajednici, što bi povećalo uticaj gotovinskih transfera na smanjenje siromaštva. Vlada može da odgovori na izazove uspostavljanjem zakonski definisanog paketa minimalnih usluga u svjetlu prakse Evropske garancije za djecu. Primjere dobre prakse i pristupa mogu uzeti od zemalja koje su dostavile svoje nacionalne akcione planove za borbu protiv siromaštva djece u svjetlu inicijative EU. Radna grupa je koristeći drvo problema na sastanku mapirala osnovne probleme u oblasti zdravlja, ishrane, ranog učenja, njege, sigurnosti i bezbjednosti kada je u pitanju rani razvoj djeteta, kao i poduzroke koji ih generišu. Ovdje je posebno do izražaja došla sinhronizacija sa naporima koji proističu iz drugih strateških dokumenata”, piše u dokumentu.
Između države i roditelja nema povjerenja
U strategiji je ocijenjeno da ne postoji dovoljno razvijen i podržavajući odnos partnerstva i povjerenja između države i roditelja i staratelja djece. Kao osnovni poduzroci ovakvog stanja, koji se mogu adresirati kroz strategiju ranog razvoja, identifikovano je to što usluge zdravstvene zaštite majki i djece nisu svima dostupne i nisu ujednačenog visokog kvaliteta, što sva djeca ne dobijaju adekvatnu podršku za rano učenje, kako od sistema, tako ni od porodičnog okruženja, što djeca u Crnoj Gori ne odrastaju zaštićena u bezbjednom i sigurnom okruženju, što roditelji nisu dovoljno osnaženi da bi bili ravnopravni partneri u podršci razvoju djece i što izostaje efikasna koordinacija sistem pružanja savremene rane intervencije zasnovane na dokazima djeci sa kašnjenjem u razvoju.
(Portal Dan)
