Ubistvo glavnog i odgovornog urednika “Dana” Duška Jovanovića ni nakon dvije decenije nije rasvijetljeno, a taj zločin jedan je od 29 notiranih u kategoriji nekažnjenih ubistava novinara, koji su objavljeni u izvještaju Savjeta Evrope “Sloboda medija u Evropi: Vrijeme je za preokret”.
Pored tih ubistava, koja su se desila u periodu od 1993. do 2021. godine, na platformi se registruju i imena još 19 novinara, koji su ubijeni, oteti ili nestali na Kosovu između 1998. i 2005. godine, a za zločine počinioci takođe nisu kažnjeni.
U godišnjem izvještaju o slobodi medija, koji Savjet Evrope radi sa partnerima platforme „Sigurnost novinara“, konstatovan je i nepovoljan radni status novinara iz Crne Gore.
Kako se navodi u tom dokumentu, poslednja studija „Monitoring medijskog pluralizma“ pokazala je da samo četiri od 32 analizirane evropske zemlje nude dobre uslove za rad novinara. To su Danska, Njemačka, Irska i Švedska.
“Rezultati studija pokazuju nepovoljan poslovni status novinara u Hrvatskoj, Mađarskoj, Crnoj Gori i Rumuniji, gdje novinari koji nemaju status zaposlenih često nemaju adekvatnu socijalnu zaštitu”, upozorava se u tom dokumentu.
Izvještaj bilježi 285 prijetnji ili napada na slobodu medija u Evropi, u poređenju sa 289 – koliko ih je bilo godinu ranije.
“Iako je broj ubijenih i napadnutih novinara smanjen, u 2023. je uočena povećana raznolikost prijetnji, pritisaka i drugih vidova ograničenja sa kojima se novinari suočavaju radeći svoj posao”, konstatuje se u godišnjoj analizi SE.
Federalna sekretarka Savjeta Evrope Marija Pejčinović Burić kazala je da izvještaj Platforme za bezbjednost novinara pokazuje sve veće rizike i prepreke sa kojima se novinari i mediji suočavaju u Evropi.
“U zaštiti novinara i suprotstavljanju prijetnji slobodi medija, oličenim u zloupotrebi tužbi i nezakonitom nadzoru, potrebna je odlučna akcija država. Da bi pospješile bezbjednost, države članice treba da iskažu snažnu posvećenost poštovanju standarda slobode medija i da promovišu kampanju Savjeta Evrope „Novinari su važni“ na nacionalnom nivou”, saopštila je ona.
U izvještaju se navodi da je do kraja 2023. godine 65 novinara i medijskih radnika pritvoreno u Rusiji i Bjelorusiji, gdje su intenzivirani obračuni sa nezavisnim novinarima.
Nastavljeno targetiranje novinara
Iz NVO 35mm saopštili su da izvještaj Evropske platforme za promovisanje zaštite novinarstva i bezbjednosti novinara ispred SE identifikuje brojne ozbiljne prijetnje evropskim novinarima na koje, kako navode, ni crnogorske kolege nisu imune. Izvršni direktor te NVO Darko Ivanović navodi da se izvještaj snažno usredsređuje na zastrašivanje, ugrožavanje sigurnosti, napade od strane političara, ugrožen finansijski opstanak novinara.
“Što je posebno akutno na Zapadnom Balkanu gdje su istraživački novinari suočeni s pritiscima, ucjenama i nasiljem, kako na internetu, tako i u fizičkom prostoru, gdje uzimajući u kontekst ambijent u Crnoj Gori u prethodnom periodu (a posebno mislimo na bivšeg premijera Abazovića i aktuelnog predsjednika Milatovića) promjenom vlasti nije se prekinulo sa prozivanjima i targetiranjima novinara”, naveo je Ivanović.
Upozorava da bez sistemske podrške novinarskoj branši i hitnih reakcija nadležnih institucija na napade, zastrašivanja – „svaki naš kritički nastrojen tekst ili prilog, smjestiće nas u `neprijatelje` ove ili one vlasti, učiniće nas metom za ove ili one glasače i učiniće luksuzom da kao novinari – postavljamo pitanja“.
“A to je, prihvatali mi to ili ne kao društvo – rak-rana demokratije”, zaključio je on.
(Portal Dan)
