I dok je broj ubijenih novinara u Evropi ove godine značajno opao u poređenju sa prošlom godinom, broj slučajeva nekažnjenih ubistava novinara i dalje raste. Evropska federacija novinara (EFJ) trenutno broji 48 nekažnjenih zločina u 13 zemalja. Povodom Međunarodnog dana za okončanje nekažnjivosti za zločine protiv novinara 2. novembra 2023. godine, EFJ poziva države da preduzmu konkretne mjere kako bi okončale nekažnjivost za ove zločine.
48 ubistava i atentata na novinare ostaju nekažnjena u Evropi: 16 na Kosovu, 7 u Rusiji, 6 u Ukrajini, 6 u Turskoj, 3 u Srbiji, 2 u Grčkoj, 2 u Azerbejdžanu, 1 u Slovačkoj, 1 na Malti, 1 u Ujedinjenom Kraljevstvu, 1 na Kipru, 1 u Crnoj Gori i 1 u Bjelorusiji.
Povodom Međunarodnog dana za okončanje nekažnjivosti za zločine protiv novinara, 2. novembra, šest slučajeva nekažnjivosti dodato je na evropsku listu nekažnjenih:
Aleh Byabenin (Bjelorusija), osnivač Minske pro-opozicione veb stranice Charter 97, koji je pronađen obješen u svojoj ljetnjoj kući izvan Minska, 3. septembra 2010. godine. Vlasti su tvrdile da je novinar počinio samoubistvo. Svjedoci koji su otišli na mjesto događaja prijavili su nekoliko neslaganja, tvrdeći da su postojali tragovi nasilja na njegovom tijelu i da je policija obavila samo brzu istragu na mjestu događaja.
Slavko Ćuruvija (Srbija), vlasnik lista Dnevni Telegraf i časopisa Evropljanin, koji je ubijen od strane dva napadača koji su ispalili više metaka u njegova leđa i glavu ispred njegove kuće u Beogradu, 11. aprila 1999. godine. I dalje nema konačne presude, 24 godine nakon atentata. U aprilu 2023. godine, dvojica oficira Državne bezbjednosti Srbije, optužena za učešće u ubistvu Slavka Ćuruvije, pušteni su iz kućnog pritvora nakon šest godina.
Sokratis Giolias (Grčka), direktor informativnog emitera Radio Thema i doprinosilac veb stranici Troktiko, koji je upucan 19. jula 2010. godine od strane nepoznatih osoba u policijskim uniformama. Ubice su namamile Gioliasa iz njegovog stana u Atini rano ujutru, tvrdeći da im je ukraden automobil, i upucale ga više puta. Više od deset godina kasnije, ubistvo Gioliasa ostaje neriješeno, a počinioci i nalogodavci nisu dovedeni pred lice pravde.
Giorgos Karaivaz (Grčka), iskusni novinar koji je radio za televizijski kanal STAR i vodio veb stranicu posvećenu kriminalu i policiji. 9. aprila 2021. godine ubijen je ispred svoje kuće usred bijela dana od strane dva muškarca na skuteru. Grčke vlasti su obećale da će prioritetizovati slučaj. Iako su u aprilu 2023. godine uhapšena dvojica osumnjičenih, odgovorni još uvijek nisu izvedeni pred sud, nema presuda, i nema dodatnog napretka, uključujući i identifikaciju mogućih posrednika ili nalogodavaca ovog ubistva.
Milan Pantić (Srbija), dopisnik dnevnog lista Večernje Novosti, ubijen je od strane nepoznatih napadača nakon što je udaren tupim predmetom u glavu ispred svoje kuće u Jagodini u centralnoj Srbiji, 11. juna 2001. godine. 22 godine nakon ubistva, niko nije optužen i osuđen, a odgovorni i dalje izmiču pravdi.
Jurij Ščekotihin (Rusija), tada zamenik urednika nezavisnih moskovskih dvonedeljnika Novaja Gazeta, preminuo je 12 dana nakon što je hospitalizovan u moskovskoj klinici sa onim što su lekari nazvali akutnom alergijskom reakcijom. Preminuo je naglo 3. jula 2003. godine, nekoliko dana prije zakazanog puta u Sjedinjene Američke Države, gde je planirao sastanak sa istražiteljima FBI-ja. Njegovi medicinski dokumenti su ili izgubljeni ili uništeni od strane vlasti. EFJ vjeruje da je novinar otrovan kako bi ga spriječili da dalje otkriva istinu o visokom nivou korupcije u koju su bili uključeni zvaničnici Federalne službe bezbjednosti (FSB) i kancelarije Generalnog tužilaštva.
Skoro osam godina nakon usvajanja Preporuke Savjeta Evrope o zaštiti novinarstva i sigurnosti novinara, 46 članica su bile spore u uspostavljanju sveobuhvatnog zakonodavnog okvira sposobnog da spriječi nekažnjivost i pruži novinarima širok i efikasan opseg zaštite.
“EFJ podsjeća članice Savjeta Evrope na njihovu obavezu da uspostave posebne sudski ili nesudski istrage u specifičnim slučajevima ili nezavisna specijalizovana tijela koja bi takve istrage provodila kontinuirano”, rekla je predsjednica EFJ-a Maja Sever.
“Mi zahtijevamo da se ovaj postupak uspostavi za svaki od 48 slučajeva nekažnjivosti identifikovanih u Evropi. Neaktivnost javnih vlasti bio bi ekvivalent saučesništvu s ubicama”.
Slučajevi nekažnjivosti ubistava u Evropi:
Duško Jovanović (Crna Gora)
Đuro Slavuj (Kosovo)
Ranko Perenić (Kosovo)
Afrim Maliqi (Kosovo)
Enver Maloku (Kosovo)
Ljubomir Knežević (Kosovo)
Aleksandar Simović (Kosovo)
Krist Gegaj (Kosovo)
Momir Stokuća (Kosovo)
Marjan Melonaši (Kosovo)
Shefki Popova (Kosovo)
Xhemajl Mustafa (Kosovo)
Bekim Kastrati (Kosovo)
Bardhyl Ajeti (Kosovo)
Ismail Bërbatovci (Kosovo)
Gabriel Grüner (Kosovo)
Volker Krämer (Kosovo)
Yuri Shchekochikhin (Rusija)
Anna Politkovskaya (Rusija)
Gadzhimurad Kamalov (Rusija)
Akhmednabi Akhmednabiyev (Rusija)
Timur Kuashev (Rusija)
Mikhail Beketov (Rusija)
Nikolai Potapov (Rusija)
Andrea Rocchelli (Ukrajina)
Andrei Mironov (Ukrajina)
Georgiy Gongadze (Ukrajina)
Pavel Sheremet (Ukrajina)
Oleksandr Kuchynsky (Ukrajina)
Viacheslav Veremii (Ukrajina)
Hrant Dink (Turska)
Uğur Mumcu (Turska)
Jamal Khashoggi (Turska)
Rohat Aktaş (Turska)
Naji Jerf (Turska)
Saaed Karimian (Turska)
Slavko Ćuruvija (Srbija)
Milan Pantić (Srbija)
Dada Vujasinovic (Srbija)
Sokratis Giolias (Grčka)
Giorgos Karaivaz (Grčka)
Rafiq Tagi (Azerbejdžan)
Elmar Huseynov (Azerbejdžan)
Jan Kuciak (Slovačka)
Daphne Caruana Galizia (Malta)
Martin O‘Hagan (Ujedinjeno Kraljevstvo)
Kutlu Adalı (Kipar)
Aleh Byabenin (Bjelorusija)
(Portal Dan)
