Generalna skupština Ujedinjenih nacija razmatraće predlog rezolucije o Srebrenici i izjasniti se o nacrtu tog dokumenta u četvrtak 23. maja, rečeno je Glasu Amerike u svjetskoj organizaciji.
Zasijedanje će biti održano u 10 časova po američkom, odnosno 16 sati po srednjeevropskom vremenu.
Glas Amerike imao je uvid u reagovanje Nemačke i Ruande, inicijatora nacrta rezolucije o genocidu u Srebrenici, na pismo kojim se Stalna misija Srbije pri Ujedinjenim nacijama obratila svjetskoj organizaciji povodom tog dokumenta.
U tom pismu je zatraženo da nacrt rezolucije bude povučen uz napomenu da Srbija nije konsultovana u vezi sadržajem, kao i da predloženi dokument izaziva napetosti u regionu i podjele među članicama UN-a.
U reagovanju, čiji su potpisnici stalni predstavnici Njemačke i Ruande pri Ujedinjenim nacijama, u koje je Glas Amerike imao uvid, navedeno je da podrška nacrtu rezolucije omogućava potvrdu zajedničke posvećenosti međunarodnom pravu i pravnom poretku.
“Srbija je više puta pozivana da se angažuje. Svaki predlog Srbije za izmenu teksta nacrta rezolucije bio bi shvaćen veoma ozbiljno”, navedeno je u pismu, kako je navedeno u zaglavlju dokumenta, poslatom 3. maja.
Precizirno je i da tekst nacrta rezolucije ima čvrste osnove i usaglašenu terminologiju.
“U nacrtu rezolucije termin ‘genocid’ koristi se striktno u pravnom kontekstu, u skladu sa presudama Međunarodnog krivičnog suda za bivšu Jugoslaviju i Međunarodnog suda pravde. Ne cilja Srbiju, poštovanu državu članicu ove organizacije, niti implicira bilo kakvu kolektivnu krivicu prema državama, entitetima ili grupama”, ukazali su stalni predstavnici Njemačke i Ruande pri Ujedinjenim nacijama u pismu u koje je Glas Amerike imao uvid.
Takođe, precizirano je da nacrt rezolucije ima snažnu regionalnu podršku koju pružili brojni kosponzori iz regiona.
“Cilj rezolucije je da ujedini, a ne da dijeli. U tom kontekstu, pozivamo sve države članice Ujedinjenih nacija da podrže ovu važnu rezoluciju – šaljući time snažnu poruku za sjećanje i protiv poricanja genocida”, navedeno je u tekstu.
Desetine svjetskih država opredijelile su se da podrže ili kosponzorišu nacrt rezolucije o genocidu u Srebrenici – među kojima su i Sjedinjene Države.
Od zapadnobalkanskih država među kosponzorima nacrta rezolucije su Albanija, Bosna i Hercegovina, Hrvatska, Sjeverna Makedonija i Slovenija, ali ne i Crna Gora.
Kako je precizirano Glasu Amerike u Ujedinjenim nacijama, za usvajanje nacrta rezolucije potrebna je prosta većina članica Generalne skupštine – što uobičajeno iznosi 97 država od 193, koliko ih ukupno ima.
Izvori Glasa Amerike nisu mogli da potvrde da je, usljed diplomatske inicijative Sjedinjenih Država, odlagano zasijedanje Generalne skupštine – koja u intervalu od 2. maja nije bila ni zakazivana.
U toku pokušaji da se Crnoj Gori izađe u susret
U vezi sa crnogorskim amandmanima na nacrt dokumenta, Glasu Amerike je rečeno da je prijedlog stigao malo kasnije u procesu, ali da su u toku pokušaji da se Crnoj Gori izađe u susret.
“U vezi su sa jasnijim/eksplicitnijim određenjem da su sudske presude u vezi sa genocidom donate protiv pojedinaca, a ne etničkih grupa ili država”, rečeno je Glasu Amerike u Ujedinjenim nacijama.
Ministarstvo spoljnih poslova saopštilo je u ponedjeljak da je predlagačima uputilo amandmane na prijedlog rezolucije o genocidu u Srebrenici.
Kada je riječ o nacrtu teksta dokumenta u koji je Glas Amerike imao uvid – izmjene, koje su predložile države tokom konsuktacija, trebalo bi da budu unete u pasuse preambule, dok bi glavni pasusi trebalo da ostanu nepromijenjeni.
Takođe, za Glas Amerike je precizirano da bi u konačnoj verziji nacrta rezolucije trebalo da se nađe odrednica da se 2025. obilježava trideseta godišnjica genocida u Srebrenici.
“U kojoj je izgubljeno najmanje 8.372 života, hiljade su raseljenje, a porodice i zajednice uništene”, navedeno je u predlogu teksta u koji je Glas Amerike imao uvid.
Zašto je i kome važna rezolucija u Srebrenici?
Rezolucijom o Srebrenici 11. jul bio bi proglašen Međunarodnim danom sjećanja na genocid počinjen nad Bošnjacima u tom području tokom rata na prostoru Bosne i Hercegovine od 1992. do 1995.
Do debate i glasanja države članice Generalne skupštine imaju priliku da ulažu amandmane na predloženi tekst – koji su inicirale Njemačka i Ruanda.
Period uoči njihovog izjašnjavaja obilježile su konsultacije u sjedištu UN-a, aktivno lobiranje njenih zagovarača i protivnika, kao i oštri istupi kritičara u kojima su prednjačili ruski, srpski i predstavnici bosansko-hercegovačkog entiteta – Republike Srpske.
Međunarodni sud pravde u Hagu, presudom iz 2007. donijetom po tužbi Bosne i Hercegovine protiv Savezne Republike Jugoslavije (SRJ), utvrdio je odgovornost Srbije, koja – prema mišljenju suda – nije spriječila i kaznila zločin genocida u Srebrenici jula 1995, dok su istom presudom direktnim izvršiocima genocida označeni vojska i policija Republike Srpske (RS).
Tom presudom masovna ubistva više od 8.000 građana bošnjačke nacionalnosti u BiH definisana su kao genocid i utvrđeno da tadašnje vlasti u Beogradu nisu počinile, učestvovale, niti podsticale izvršenje genocida tokom rata u BiH od 1992. do 1995.
Na doživotni zatvor osuđeni su nekadašnji predsjednik Republike Srpske (RS) Radovan Karadžić i bivši komandant Vojske RS Ratko Mladić.
