„Pomiriti se sa idejom da vladu neke države sastavljaju stranci znači kraj svake nacionalne politike i njen konačni moralni poraz. Politički život se pretvara u lošu pozorišnu predstavu, a narod u poniženu, zanijemelu publiku. Sve dok se ne odluči da preuzme, kao onomad u litijama, uloge pisca, režisera i glumaca…u predstavi stvarnog života“, izjavio je u intervjuu za portal Borba akademiik Darko Tanasković, univerzitetski profesor i dugogodišnji srpski diplomata.
Prema njegovom mišljenju, formiranje političke Vlade koju bi predvodio lider DEMOS-a Miodrag Lekić predstavljalo bi pobjedu demokratskog načela i afirmisanje volje građana, bez obzira na unutrašnje i spoljašnje pritiske da se ova prenebregne.
Za ozdravljenje i normalizovanje društvene i političke situacije u Crnoj Gori, tvrdi Tanasković, biće potrebno dosta vremena i doslednog, konvergentnog zalaganja svih snaga koje su se u jednom trenutku ujedinile radi rušenja otuđenog DPS-ovog režima koji je “zaslužan” za sadašnje nepovoljno stanje u društvu i u državi.
Tanasković je podvukao da Zapad nerijetko prema državama tzv. „Zapadnog Balkana“ primjenjuje „zakon džungle“ koji se ogleda u potcjenjivačkoj i arogantnoj selektivnosti, u skladu sa kojom „demokratija važi za nas, ali ne i njih“.
Na taj način se, dodaje on, demokratija, kao primjena načela da se odluke u političkom životu donose u skladu sa većinskom voljom pripadnika date zajednice, ozbiljno relativizuje, obesmišljava i iznevjerava.
Na pitanje da ocijeni trenutnu društveno – političku situaciju u Crnoj Gori nakon propasti drugog ekspertimenta zapadnih centara moći – manjinske vlade, Tanasković je odgovorio:
“Uvijek osjećam nelagodu kad se od mene traži ocjena društveno-političke situacije u nekoj državi ili sredini, a pogotovo u višestruko mi bliskoj Crnoj Gori. S jedne strane, sigurno nisam dovoljno i na pravi način obaviješten o svim relevantnim činjenicama i saznanjima na kojima bi takva procjena trebalo da počiva, a sa druge, možda i važnije, davanje ovakvih sudova, a pogotovo prognoza, nekako mi izgleda neprimjereno pretenciozno. Iznijeću, stoga, samo svoje utiske, nastale kroz praćenje pojavnosti društvenog i političkog života Crne Gore. Već formulacija koju ste u pitanju upotrebili, definišući dvije poslednje crnogorske vlade kao “eksperimente zapadnih centara moći”, upućuje na to da u društvenoj i političkoj stvarnosti Crne Gore nešto kao da duboko nije u redu. Jer, ja sam želio da vjerujem, i želim da vjerujem, da se o vladama u Podgorici dogovaraju i da ih sastavljaju crnogorski političari kojima je narod na izborima izrazio povjerenje, što, naravno, ne isključuje uzajamno informisanje i konsultovanje sa predstavnicima stranih partnera, osobito onih koji su za Crnu Goru naročito značajni. Naivno bi bilo pretpostaviti da takvih konsultovanja nema. Politička i institucionalna kriza, koja je evidentna, ne može se, međutim, prevazići uplivom stranog faktora, već samo odgovornim sadejstvom domaćih političkih činilaca kojima bi istinska i trajna dobrobit crnogorskih građana i njihove države trebalo da je prevashodno na srcu. Pomiriti se sa idejom da vladu neke države sastavljaju stranci znači kraj svake nacionalne politike i njen konačni moralni poraz. Politički život se pretvara u lošu pozorišnu predstavu, a narod u poniženu, zanijemelu publiku. Sve dok se ne odluči da preuzme, kao onomad u litijama, uloge pisca, režisera i glumaca…u predstavi stvarnog života”.
Tanasković je dodao da sve što je rekao do sada bilo je načelno.
“Konkretno, društveni i politički ambijent male Crne Gore izuzetno je kompleksan i prenapregnut, sa velikim brojem neposrednih, ideološki i programski, a i liderski heterogenih aktera političkog života, ali i raznorodnih vanpolitičkih aktera koji na njega utiču, a čiji su interesi izukrštani, često i oprečni, tako da je teško uspostaviti formulu
institucionalne uravnoteženosti i relativne stabilnosti, neophodan kontekstualni (pred)uslov za normalno i funkcionalno djelovanje države u svim dimenzijama njenih nadležnosti. Ako se, pri tome, uzme u obzir da tzv. pobjednička većina sa poslednjih izbora, i sama iznutra opterećena nimalo lako premostivim razlikama, raspolaže samo jednim većinskim glasom u Skupštini, kao i da se prethodna vlast, a prvenstveno predsjednik na zalasku, ali još uvijek i na funkciji, služe svim raspoloživim mehanizmima opstrukcije, logično je da se fluidno političko stanje i blokade nekih važnih segmenata sistema predugo održavaju.
Novi izbori se u takvoj situaciji doživljavaju i, sa dosta uverljivih argumenata, s nekih strana sračunato nastoje predstaviti kao jedina racionalna i potencijalno politički produktivna opcija. Meni se, međutium, čini da bi davanje šanse legitimnom kandidatu opozicije za mandatara, iskusnom i umjerenom Miodragu Lekiću, da formira političku vladu, bila mala, ali principijelno značajna pobjeda demokratskog načela i afirmisanje volje građana, bez obzira na unutrašnje i spoljašnje pritiske da se ova prenebregne”, izjavio je poznati islamolog i filolog orijentalista.
Na podsjećanje da je u jednom od svojih medijskih nastupa izjavio da će se situacija u Crnoj Gori, nakon DPS-ove 30-ogodišnje vladavine, srediti nakon nekoliko izbornih ciklusa on je naveo da “ne može nešto što je izgrađivano i njegovano tri decenije dekonstruisati preko noći”
“Kroz nekoliko izbornih ciklusa politička mapa Crne Gore trebalo bi da izmijeni strukturu i da se, umesto sadašnje pretjerane fragmentiranosti, kroz stranačko ukrupnjavanje, obrazuje nekoliko reprezentativnih kolektivnih aktera dovoljne nosivosti i akcione sposobnosti da u demokratskoj interakciji, bez obzira na ideološke i programske razlike, obezbijede bazičnu, ireverzibilnu stabilnost političkog sistema koji ne bi bio podložan čestim i dramatičnim potresima. Žarko priželjkivana smjena preduge monopartijske vlasti, a praktično autoritarnog upravljanja jednog čovjeka i njegovog klana, sa svim negativnim učincima po zdravlje društvenog organizma koje je proizvela, bila je dočekana sa mnogo nada, ali i nekih nerealnih očekivanja. U međuvremenu je na tom planu došlo do izvjesnog stepena neminovnog otrežnjenja, ali ono još uvijek nije dostiglo stepen potreban za rasterećeno racionalizovanje ponašanja aktera na političkoj sceni. Primjera radi, uglavnom je shvaćeno da je bilo nerealno očekivati radikalan obrt evroatlantističke spoljnopolitičke orijentacije Crne Gore, ali, sa druge strane, izgleda da još uvijek nije do razumne mjere sazrela svijest o tome da se uspješna državna i nacionalna politika u Crnoj Gori ne može zasnivati na nastavljanju sistematske diskriminacije njenog etnički i tradicijski temeljnog srpskog naroda”, rekao je Tanasković.
On je dodao da u političkom životu i dalje ima odviše onih koji su navikli da afirmisanje crnogorske nacije ideološki izjednačavaju sa obaveznim antisrpstvom, uključujući i kriminalizovanje SPC, što se iz inostranstva, pogotovo u opštoj zaoštrenosti izazvanoj ratom u Ukrajini, prikriveno i posredno, ali djelotvorno stimuliše.
“Ovo su samo dva ilustrativna primjera, a moglo bi ih se navesti mnogo. Ako se rečenom doda i žilav otpor koji aktiviranju istražne i pravosudne komponente demontiranja umrežene sprege politike, korupcije i kriminala pružaju strukture i uticajni pojedinci, koji bi se nužno našli na udaru njenog djelovanja, jasno je da će za ozdravljenje i normalizovanje društvene i političke situacije u Crnoj Gori biti potrebno dosta vremena i doslednog, konvergentnog zalaganja onih snaga koje su se u jednom trenutku ujedinile radi rušenja otuđenog režima koji je “zaslužan” za sadašnje nepovoljno stanje u društvu i u državi”, poručio je Tanasković.
