Promjena vlasti u Crnoj Gori neće bitnije uticati na politiku prema susjedstvu, a ključno je članstvo u NATO-u i nastavak integracije u Evropsku uniju, prenosi Oslobođenje.ba
Nakon što je početkom prošle sedmice izabrana nova crnogorska Vlada, uz manjinsku podršku prosrpskog bloka Za budućnost Crne Gore, u većini država regiona pojavila se bojazan da će nova crnogorska vlast promijeniti spoljnopolitički kurs države i potpuno pasti pod uticaj Srbije.
Na Kosovu i u Albaniji zabrinuti su da bi nova Vlada mogla povući priznanje Kosova, a te strahove dodatno je podgrijao izbor jednog od lidera ZBCG Andrije Mandića za predsjednika Skupštine Crne Gore. Ova koalicija u prvoj godini neće imati ministarska mjesta u Vladi, ali će ih dobiti za godinu, kada je najavljena rekonstrukcija. Novu Vladu, na čijem je čelu premijer Milojko Spajić iz Pokreta Evropa sad (PES), čine PES, Demokrate, Socijalistička narodna partija (SNP), CIVIS i albanske partije.
Lideri tih partija potpisali su koalicioni sporazumom u kojem je navedeno da je jedan od osnovnih principa nove Vlade usklađenost spoljne i bezbjednosne politike Crne Gore sa politikom EU i jačanje partnerstva sa NATO-om i “daljem razvijanju prijateljske saradnje sa svim susjednim državama priznatim od Crne Gore”.
Politički analitičar Predrag Zenović ne smatra da će izbor 44. Vlade Crne Gore promijeniti ulogu i mjesto Crne Gore u regionalnom kontekstu.
”Budući da je u pitanju jedna od manjih država, sa visokom spoljnotrgovinskom zavisnošću, Crna Gora ima istinski interes da doprinosi regionalnoj saradnji i povezivanju. Mislim da u ovoj geostrateškoj konstelaciji ne postoji namjera ove ili bilo koje naredne vlade u doglednom vremenu da povuče priznanje Kosova budući da bi to imalo krupne negativne diplomatske i spoljnopolitičke konsekvence za Crnu Goru, a ne bi doprinijelo razrješenju problema između Beograda i Prištine”, rekao je Zenović za Vijesti.
On kaže da je spoljnopolitički kurs Crne Gore trasiran njenim istorijsko-političkim, vrijednosnim i interesnim opredjeljenjem i u vezi je sa njenim nacionalnim interesom, to su evroatlantski bezbjednosni okvir i članstvo u Evropskoj uniji.
”Ovo su opredjeljenja šireg društvenog konsenzusa i ne mislim da bi se bilo koja vlada usudila da to opredjeljenje mijenja”, rekao je.
Nova Vlada je izabrana rano ujutro 31. oktobra, nakon sjednice Skupštine koja je trajala cijele noći.
Vladu je podržalo 46 poslanika iz Pokreta Evropa sad, ZBCG, Demokrata, Socijalističke narodne partije i albanskih nacionalnih partija. Izborom Vlade je završen tehnički mandat Vlade Dritana Abazovića, kojoj je u avgustu 2022. izglasano nepovjerenje.
BIH: ZAOKRETA NEĆE BITI, INTEGRACIJE SU REALNOST
Hoće li doći do promjene odnosa sa Crnom Gorom, nakon izbora nove Vlade te predsjednika crnogorskog parlamenta, pitanje je na koje se čeka odgovor u Bosni i Hercegovini.
Razlog više za to je imenovanje za predsjednika Skupštine Andrije Mandića – lidera Nove srpske demokratije, članice nedavno rasformiranog proruskog Demokratskog fronta (DF) – deklarisanog negatora genocida u Srebrenici. U augustu 2016. odlikovan je poveljom vojvode Milana Dobrašinovića, koja se dodjeljuje isključivo četničkim vojvodama.
Politički analitičar Žarko Papić smatra da crnogorsku situaciju treba posmatrati u iistorijskom kontekstu.
“U istorijskom smislu riječi mislim da prethodna pobjeda nacionalističke struje putem onih čuvenih litija nije isključivo bila nacionalistička, mada je imala jako naglašene komponente, ona je bila, između ostalog, izraz nezadovoljstva i otpora 30-godišnjem autoritarnom režimu Mila Đukanovića. Prethodna vlada formirana je zbog otpora prema Đukanovićevom režimu, a taj otpor je odista efikasno iskoristio srpski nacionalizam i Pravoslavna crkva prije svega. Sad smo došli u situaciju u kojoj jesmo”, kaže Papić.
Podvlači da je ovo neka vrsta kombinovanih političkih opcija u Crnoj Gori.
“Mislim da je veoma važno shvatiti da je realnost takva da tzv. srpski faktor, dakle, najveća manjina – namjerno govorim manjina – u Crnoj Gori mora imati učešće u Vladi na normalan politički način u okviru onoga što se zove, uslovno rečeno, građanskim društvom i državom. S tog stanovišta, ja sam beskrajno razočaran što je situacija takva da četnički vojvoda ima istaknutu funkciju u vlasti Crne Gore. Jako bih volio lično da se to nije desilo. Sabrane su sve greške Đukanovićeve vlade i vlasti u ovom režimu sada. Kako iz ovoga izaći? Ključno je da je Crna Gora već članica NATO-a”, naglašava Papić.
S druge strane, dodaje, glavna će stvar biti ubrzavanje procesa integracije i ulaska u EU, čime bi se situacija u Crnoj Gori mogla stabilizovati.
“Činjenica da se na temi proširenja EU na Zapadni Balkan ništa nije radilo posljednjih pet godina rezultiralo je krizama na Zapadnom Balkanu – i ovoj u Crnoj Gori o kojoj govorimo, dobrim dijelom latentnom krizom u Sjevernoj Makedoniji, gdje se Bugarska i Grčka ponašaju na neprihvatljiv način, tome dodajte krizu u odnosima Beograda i Prištine, i na kraju krajeva Dodika kao faktora krize u BiH” , rekao je Papić.
Smatra da će za novu crnogorsku Vladu, koja će ideološki nesumnjivo biti podijeljena, biti veoma važno da se vodi jedna nezavisna politika i minimizira svaki uticaj Srbije.
“Jer uticaj Srbije u Crnoj Gori, sem ogromnog broja ličnih, porodičnih veza, istovremeno govorimo o istočnoj Hercegovini, jednostavno treba kroz proces evropskih integracija minimizirati”, kaže Papić.
No, smatra da ne treba očekivati promjenu kursa Crne Gore spram Bosne i Hercegovine.
“Jedino što je u pitanju je hoće li tzv. remetilački faktor u BiH koji se zove SNSD i Milorad Dodik pokušati da na svoj način remeti ili gradi odnose koji bi bili remetilački Crnoj Gori. Što se tiče Crne Gore, mislim da ne”, naglašava Papić.
Slučajno ili ne, uoči imenovanja nove vlade i izbora šefa parlamenta, Milorad Dodik, lider SNSD-a i predsjednik Republike Srpske, ponovo je prizivao prekrajanje granica na Balkanu – poželio je da se u jednu državu ujedine svi Srbi sa ovih prostora.
SRBIJA: ŠEŠELJ OPET SA VUČIĆEM – TEST ZA ODNOSE PODGORICE I BEOGRADA
Milojko Spajić je novi predsjednik Vlade Crne Gore. Ranije, on je trebalo da bude kandidat za republičkog predsednika, prije sadašnjeg – Jakova Milatovića, inače stranačkog kolege iz Pokreta Evropa sad. Međutim, Spajića su diskreditovali srpski papiri koje je imao, a oko kojih se stvorila pometnja u javnosti.
Da je pogodan za mandatara, sad već i premijera crnogorske države, omogućio mu je ispis iz srpskih dokumenata.
Kao i ranijih godina, nakon pada DPS sa parlamentarne vlasti 2020, građanski deo Crne Gore tvrdio je da je svaka vlada prosrpska, odnosno da radi po diktatu zvaničnog Beograda i Srpske pravoslavne crkve (SPC), pod velom Rusije.
Dr. Vladimir Božović, bivši ambasador Srbije u Crnoj Gori, novu vladu ocjenjuje bolje i pozitivnije nego bilo koju od 30. avgusta.
”Svakako mnogo bolju od bilo koje vlade DPS-a koja je u osnovi bila antisrpska. Za ovu novu vladu je važno da ona bude crnogorska, demokratska i proevropska”, kaže Božović.
Najvažnije je, nastavlja, da ova vlada odražava demokratski duh crnogorskog naroda, te ističe da se Srbija nije mešala niti da se meša u unutrašnje stvari Crne Gore.
”Odnose Srbije i Crne Gore vidim mnogo boljim i čvršćim. Vidim ih jačim nego što je Đukanovićeva antisrpska DPS Vlada kreirala, naročito u zadnjoj fazi negde od 2016. godine”, kaže Božović.
On dodaje da je rat u Ukrajini i na Bliskom istoku stavio u fokus veće međusobno razumevanje u regionu, i potrebu našeg međusobnog dijaloga i traženja kompromisnih rešenja.
”Svakako da rat, sukob i nesporazumi nisu ono što je interes građana regiona i nije ono što građani žele da vide. Građani žele da vide mir i dijalog. Svako ko odstupa od toga, biće prepoznat kao remetilački faktor i neće dobiti podršku”, zaključuje Božović.
(Oslobođenje.ba)
