Državni budžet u maju prihodovao je 199,5 miliona eura, što je za 9,2 miliona ili 4,4 odsto manje u odnosu na plan, pokazuje izvještaj Ministarstva finansija.
Pad prihoda u odnosu na ono što su očekivali u Ministarstvu desio se kod glavnih dažbina – doprinosa, PDV-a i akciza. Najveći pad bio je kod doprinosa za penzijsko i invalidsko osiguranje, gdje je umjesto planiranih 32,9 miliona naplaćeno 27,1 milion eura, što je pad u procjeni Ministarstva za 17,7 odsto.
Od PDV-a je umjesto planiranih 107,4 miliona eura naplaćeno 103,3 miliona, dok je kod akciza umjesto 32 naplaćen 31,1 milion eura. Akcize su zabilježile pad i u odnosu na maj prošle godine kada je naplaćeno 31,7 miliona eura, iako su od početka ove godine uvedene akcize na vino, povećane na duvanske proizvode i povećan i proširen akcizni obuhvat za zaslađivače i sokove.
Rashodi za maj su umjesto 239 iznosili 235 miliona eura, tako da je deficit iznosio 35,8 miliona eura umjesto planiranih 30,5 miliona eura. U maju prošle godine deficit je iznosio 18,8 miliona eura.
Kako je u maju ove godine na naplatu dolazilo vraćanje starog duga od 49,3 miliona eura, ukupan nedostajući iznos novca u budžetu za taj mjesec iznosio je 85,8 miliona eura. Ta “rupa” je pokrivena novim zaduženjem od 12,9 miliona eura, kao i trošenjem depozita u iznosu od 71,8 miliona eura iz aprilskog zaduženja od 850 miliona.
Plan Ministarstva da se iz zaduženja i iz depozita dobijenih zaduženjem finansira samo vraćanje starog duga i kapitalni budžet – u maju nije ostvaren. Vraćen je stari dug od 49,3 miliona i plaćeni kapitalni izdaci od 10,2 miliona eura, a od novih zaduženje i depozita iz zaduženja je iskorišćeno 84,7 miliona.
Iz Ministarstva finansija navode da je izvještaj o prihodima zaključen na 28. maj, a da je već 29. maj proknjižen kao prihod za jun, zbog toga što je “Centralna banka Crne Gore uspostavila novi platni sistem, za čije je usklađivanje sa informacionim sistemom Poreske uprave bilo potrebno određeno vrijeme”.
Nisu upoređivali prihode iz maja sa svojim planom za taj mjesec, već sa majom prošle godine od koga su prihodi sada veći za 4,3 miliona.
Međutim, u padu su i prIhodi za period januar-maj u odnosu na ono što je Ministarstvo finansija planiralo kada je pripremalo budžet za ovu godinu. Umjesto planiranih milijardu i 119 miliona, naplaćena su 22 miliona manje.
I za ukupni petomjesečni period, kako je navedeno u izvještaju, najveći pad ostvaren je kod doprinosa za penzijsko osiguranje, jer je umjesto očekivanih 147 miliona eura, naplaćen iznos od 126,9 miliona, što je manje za 20,2 miliona ili 13,7 odsto. U istom periodu prošle godine naplata ovih doprinosa iznosila je 199,5 miliona eura.
Od oktobra prošle godine prepolovljeni su doprinosi za penzijsko osiguranje i od tada iznose svega 10 odsto bruto zarade na teret zaposlenog. To se desilo prije nego što je pisan predlog budžeta za 2025. godinu, tako da je to smanjenje dio planiranih prihoda za ovu godinu.
Iz Ministarstva finansija nisu objasnili zbog čega se desio ovako veliki pad prihoda od doprinosa u ovoj godini u odnosu na njih plan, već su samo naveli da su “doprinosi ostvareni u iznosu od 149,9 miliona eura, što je za 67,5 miliona eura ili 31% odstupanje posmatrano u odnosu na isti period 2024. godine”. Koristili su riječ odstupanje, iako je u pitanju pad ostvarenih prihoda.
Izdaci budžeta za period januar-maj iznosili su 1,14 milijardi eura i za 83,4 miliona su niži od plana. Zahvaljujući manje isplaćenim rashodima, deficit je ostvaren u iznosu od 45 miliona eura. Prema planu deficit je trebalo da iznosi 106 miliona eura.
U istom petomjesečnom periodu prošle godine budžet je bio u suficitu od 32,6 miliona.
Kod ostalih prihoda ostvarena je naplata u iznosu od 19,6 miliona eura, što je za 7,8 miliona više u odnosu na plan, ali i za 9,6 miliona manje u odnosu na 2024.
“Razlog odstupanja je prvenstveno izvršenje ove kategorije prihoda budžeta u prvih pet mjeseci 2024. godine, i to po osnovu uplata dobiti CBCG (za 2022. i 2023. godinu), kao i programa ekonomskog državljanstva. U aprilu ove godine je CBCG uplatila dobit u iznosu od 4,9 mil. eura i to za 2024. godinu”, navedeno je iz Ministarstva.
Deficit u Fondu PIO za pet mjeseci 198 miliona
Od doprinosa za penzijsko osiguranje za pet mjeseci naplaćeno je 126,9 miliona eura, dok je istovremeno, kako je navedeno u izvještaju Ministarstva, za isplate penzija utrošeno 325,2 miliona eura.
Odnosno, ostvaren je deficit Fonda PIO u iznosu od 198,3 miliona eura. Taj novac obezbijeđen je iz drugih prihoda budžeta.
U istom periodu prošle godine prihodi od doprinosa bili su 199,5 miliona eura, a za penzije je isplaćeno 293,5 miliona eura, tako da je deficit Fonda tada iznosio 94 miliona eura.
Plan Vlade iz programa “Evropa sad 2”, kojim su smanjeni doprinosi, bio je da se kroz povećanje dijela stopa PDV-a i akciza, kao i povećanje obuhvata oporezivanje (poštanske pošiljke, igre na sreću, povećanje minimalne zarade,…) pokrije gubitak Fonda PIO zbog umanjenja doprinosa.
Za pet mjeseci ove godine od PDV-a je naplaćen 52,1 milion eura više nego u istom periodu lani, a od akciza za 10,3 miliona više. Takođe od poreza na zarade naplaćeno je 6,7 miliona više, a od naknada 5,3 miliona više. Kada se sabere rast svih dažbina gdje je i djelimično došlo do promjene stopa ili mjera, ostvaren je rast od oko 75 miliona eura.
