Na računu Fonda penzijsko invalidskog osiguranja (PIO) u Prvoj banci, koji je bio namijenjen za isplate penzija, tokom 2008. godine prosječno stanje na računu je bilo i po nekoliko miliona eura, i mimo perioda kada je banka dobijala novac da isplati penzije, za razliku od svih ostalih banaka u kojima je te godine Fond imao ovu vrstu računa.
To pokazuje dio istraživanja Akcije za socijalnu pravdu (ASP), koje je fokusirano na period od prije deceniju i po, kada je uz pomoć državnih kompanija i fondova omogućen spas Prve banke od bankrota.
Kako je saopštila izvršna direktorica te NVO, ASP je u posjedu dijela zvanične dokumentacije dobijene posredstvom Zakona o slobodnom pristupu informacijama i od više zviždača, koja ranije nije nikada objavljivana.
Protekle sedmice ASP je objavila prvi tekst iz svog istraživanja, a koji se odnosio na zloupotrebu računa za izgradnju vodovoda na crnogorskom primorju u korist Prve banke.
“Na startu 2008. godine početno stanje računa Fonda PIO za isplatu penzija u Prvoj banci, a po osnovu prenosa iz prethodne 2007. godine, bilo je preko 4,3 miliona eura. U isto vrijeme početno stanje računa za 2008. u Crnogorskoj komercijalnoj banci bilo je 16,3 hiljade eura, u Podgoričkoj banci oko 250 eura, u Montenegro banci 2,8 hiljada, u Hipotekarnoj banci nepunih 600 eura, a u Atlasmont banci nešto preko tri hiljade eura”, navodi se u saopštenju.
Kako navodi Mrdović, kartica prometa računa Fonda PIO u Prvoj banci za 2008., koja je u posjedu ASP-a, pokazuje da tokom godine novčani iznos na računu gotovo da nije padao ispod milion eura.
“Ukupni godišnji promet tog računa bio je oko 90,5 miliona, a na kraju godine na njemu je ostalo nepunih 2,2 miliona eura, koji su prenijeti u narednu 2009. (u toj godini je ukupni promet bio 95,3 miliona i tek na kraju te godine stanje na računu je ostalo nešto preko tri hiljade eura)”, navodi Mrdović.
S druge strane, promet računa Fonda PIO u Crnogorskoj komercijalnoj banci za isplatu penzija za 2008. pokazuje da je ukupni promet bio oko 134,3 miliona, na kraju godine saldo je bio 93,7 hiljada, koje su prenijete u 2009. U tadašnjoj Podgoričkoj banci ukupni promet računa Fonda PIO za penzije 2008. iznosio je oko 50,1 miliona, na kraju godine ostalo je nepunih 2,5 hiljade.
“U Montenegro banci promet računa je 2008. iznosio 4,3 miliona (na kraju godine na računu ostalo 48 eura), u Altasmont banci nepunih 450 hiljada (na računu krajem godine ostalo 5,2 hiljade), a u Hipotekarnoj banci promet je u odnosu na ostale bio neznatan – oko 20 hiljada eura”, kažu u ASP-u.
Odvojene informacije pokazuju da je Fond PIO tokom 2008. i 2009. imao i veći broj ugovora o oročenim depozitima u Prvoj banci, za razliku od ostalih banaka, u kojima je uglavnom imao ugovore o „namjenskom“ oročavanju depozita (gdje je namjenski oročeni novac najčešće služio kao kolateral za pokriće overdraf kredita).
“U banci Đukanovića je za te dvije godine Fond PIO imao oko 8,8 miliona depozita (koji nijesu bili kolaterali). U aprilu 2008. zaključio je ugovor o depozitu za oko pola miliona eura, u avgustu za 900 hiljada, sredinom jula naredne godine za 3,5 miliona, početkom septembra te godine za još oko 1,8 miliona, a u oktobru 2009. za još dva miliona eura”, navodi Mrdović.
Sve ovo se, između ostaloga, navodi u informaciji Ministarstva finansija, a kao obrazloženje stanja potraživanja po depozitima Fonda PIO, koji je početkom 2010. godine (zajedno sa Fondom za zdravstveno osiguranje) uključen u Konsolidovani račun državnog trezora.
“Tokom 2008. (i naredne godine) Prva banka, u većinskom vlasništvu Aca Đukanovića, brata dugogodišnjeg crnogorskog predsjednika i premijera Mila Đukanovića, u kojoj je i on imao dio vlasništva, imala je ogromne finansijske probleme i krajem te godine država joj je pozajmila 44 miliona eura za likvidnost. Način vraćanja tog kredita, posebno prve rate od 11 miliona, već deceniju i po intrigira crnogorsku javnost”, navodi se u saopštenju.
“Banka je spašena prodajom paketa akcija državne Elektroprivrede u drugom dijelu 2009. godine, kada su desetine miliona eura položene u nju, uz subordinirani kredit energetske kompanije od 10 miliona eura početkom 2010., čime je formalno zadovoljila kriterijum adekvatnosti kapitala”, zaključuje Mrdović.
