Organizacije, grupe i pojedinci sa izraženim desničarskim karakteristikama prepoznati su kao glavni nosioci ekstremističkih aktivnosti u Crnoj Gori, i njihovo djelovanje predstavlja bezbjednosni rizik jer je u suprotnosti sa građanskim konceptom države i demokratskim vrijednostima, saopštila je Agencija za nacionalnu bezbjednost (ANB) u odgovorima na pitanja “Vijesti”.
Njihove aktivnosti često su formalizovane kroz nevladine organizacije, humanitarna udruženja, strukture za očuvanje nacionalnog identiteta, kulture i jezika, kao i navijačke grupacije, navodi ANB.
Iz tajne službe istakli su da sa posebnom pažnjom i kontinuirano sagledavaju sve pojavne oblike i manifestacije ekstremizama u Crnoj Gori. Kako pojašnjavaju, oni su na ovom prostoru “primarno i dugi niz godina determinisani identitetskim pitanjima, te nacionalnim i religijskim različitostima”.
Agencija nije precizirala broj identifikovanih ekstremističkih grupa, njihova imena niti ideološku pripadnost, ali naglašava da među njihovim članovima “nije zanemarljiv broj lica koja su počinioci raznih krivičnih djela, prekršaja i drugih protivpravnih radnji”.
“Ekstremizmi su na ovom području primarno i dugi niz godina determinisani identitetskim pitanjima, te nacionalnim i religijskim različitostima. Njihov intenzitet i obuhvat je u direktnoj korelaciji sa uticajem raznih unutrašnjih i spoljnih faktora i shodno tome, manifestuju se u raznim oblicima, uključujući narušavanje međuetničkih i međukonfesionalnih odnosa, te podsticanje netrpeljivosti i govora mržnje. Navedene aktivnosti, koje su u suprotnosti sa građanskim konceptom države Crne Gore i demokratskim vrijednostima, predstavljaju bezbjednosni rizik koji je permanentno u fokusu ANB”, kazali su iz tajne službe, kojom rukovodi Ivica Janović.
U odgovoru se dodatno navodi da Agencija, u kontekstu ekstremističkih prijetnji, prate i razne inicijative, događaje i manifestacije koje podstiču polarizaciju društva i koje su u suprotnosti sa deklarisanim nacionalnim i spoljnopolitičkim interesima Crne Gore.
“Nosioci ekstremističkih aktivnosti su organizacije, grupe i pojedinci najčešće sa jasnim desničarskim karakterom, koji su nerijetko formalno organizovani kroz razne nevladine organicije, udruženja koja se bave humanitarnim radom, zaštitom i promovisanjem nacionalnog identiteta, kulture, jezika, zatim navijačke grupacije i slično. Među članovima navedenih organizacija i grupa, nije zanemarljiv broj lica koja su počinioci raznih krivičnih djela, prekršaja i drugih protivpravnih radnji. U kontekstu potencijalnih prijetnji koje generišu ekstremističke etnonacionalne i radikalne religijske grupe, ANB sagledava i razne inicijative, manifestacije i druge događaje koji podstiču polarizaciju crnogorskog društva i u suprotnosti su sa deklarisanim nacionalnim i strateškim spoljnopolitičkim interesima Crne Gore”, objasnili su iz Agencije.
Iz tajne službe nijesu konkretno odgovorili na pitanja o tome ima li pravoslavnih ekstremističkih struktura koje djeluju uz podršku srpskih ili crnogorskih radikalnih vjerskih struja, o eventualnom prisustvu katoličkog fundamentalizma, kao ni o grupama koje veličaju ratne zločince ili zagovaraju ideje etničke čistoće i teritorijalne promjene.
Ostala su otvorena i pitanja o broju registrovanih radikalnih religijskih grupa – pravoslavnih, islamskih i katoličkih, kao i etnonacionalističkih i separatističkih pokreta, te ideoloških grupacija koje zagovaraju fašističke, kleronacionalističke, anarho-komunističke ili druge ekstremne poglede s lijevog i desnog spektra.
Tajnu službu “Vijesti” su pitale da li su registrovali postojanje pravoslavnih ekstremističkih grupa koje djeluju u okviru ili uz podršku radikalnih pravoslavnih struja u Crnoj Gori, te koliko njih djeluje u okviru ili uz podršku srpske, a koliko crnogorske radikalne pravoslavne struje, kao i jesu li registrovali postojanje katoličkog fundamentalizma, koji se u određenim slučajevima povezuje s pokušajima spajanja nacionalnog i religijskog identiteta, naročito izvan granica Crne Gore, ali s potencijalnim uticajem unutar zemlje.
Takođe, nije odgovoreno na to koliko članova ima svaka od identifikovanih ekstremističkih grupa.
U dokumentu Procjena opasnosti od teškog i organizovanog kriminala (SOCTA) za 2024. godinu navodi se da u Crnoj Gori djeluje više ekstremističkih grupa, sa različitim nivoima radikalizacije, te da je vidljiv i određeni inostrani uticaj. Upozorava se i da se dio tih struktura fokusira na širenje radikalnih ideologija, kao i da postoji pokušaj povezivanja sa srodnim grupama u regionu, uz oslanjanje na savremene komunikacione kanale i propagandne mehanizme.
